راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) راهنمای رسمی است که توسط متخصصان سلامت روان در ایالات متحده برای تشخیص و طبقه بندی اختلالات روانی استفاده می شود. این توسط انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) منتشر شده است و مرجع معتبر در مورد اختلالات روانی در نظر گرفته می شود.

DSM یک زبان مشترک و معیارهای استاندارد شده برای طبقه بندی اختلالات روانی ارائه می دهد  و به پزشکان، محققان و سیاست گذاران کمک می کند تا به طور مؤثر در مورد مسائل بهداشت روانی ارتباط برقرار کنند.

DSM به طور دوره ای به روز می شود تا آخرین تحقیقات و تجربیات بالینی را در خود جای دهد. نسخه فعلی DSM-5 است که در سال 2013 منتشر شد و جایگزین نسخه قبلی DSM-IV-TR منتشر شده در سال 2000 شد. هر نسخه از DSM حاوی توضیحات مفصلی از معیارهای تشخیصی اختلالات روانی و همچنین اطلاعاتی در مورد شیوع، سیر و علل احتمالی این اختلالات است.

DSM اختلالات روانی را به دسته های مختلف سازماندهی می کند، مانند اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، اختلالات روان پریشی و اختلالات سوء مصرف مواد. هر اختلال با مجموعه ای از معیارهای تشخیصی خاص تعریف می شود که شامل علائم، مدت، شدت و اختلال در عملکرد است.

DSM چارچوبی را برای پزشکان فراهم می کند تا به طور سیستماتیک اختلالات روانی را بر اساس معیارهای مشخص شده در کتابچه راهنمای ارزیابی و تشخیص دهند. پزشکان از DSM برای تشخیص استفاده می کنند، که سپس توسعه یک برنامه درمانی را هدایت می کند.

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) معمولاً در چندین بخش یا بخش اصلی سازماندهی شده است که عبارتند از:

1. مقدمه و بررسی اجمالی:

 این بخش مقدمه ای بر کتابچه راهنما شامل هدف، تاریخچه و اصول راهنما ارائه می دهد و اغلب شامل اطلاعاتی در مورد فرآیند توسعه و استفاده از DSM در عمل بالینی است.

2. معیارها و کدهای تشخیصی:

این هسته DSM است که معیارهای تشخیصی خاص برای هر اختلال روانی را مشخص می کند و به هر اختلال یک کد تشخیصی منحصربفرد داده می شود که به نام "کد راهنمای تشخیصی و آماری" (DSM Code) شناخته می شود.

3. توضیحات اختلال روانی:

برای هر اختلال روانی، DSM شرح مفصلی از جمله ویژگی های اساسی، ویژگی های مرتبط، شیوع، دوره و تشخیص افتراقی ارائه می دهد. این بخش به پزشکان کمک می کند تا ویژگی ها و تظاهرات مختلف هر اختلال را درک کنند.

4. مشخص کننده ها و انواع فرعی:

بسیاری از اختلالات دارای مشخصه ها یا زیرگونه هایی هستند که جزئیات بیشتری در مورد تظاهرات یا سیر اختلال ارائه می دهند. این مشخص کننده ها می توانند به اصلاح تشخیص و راهنمایی درمان کمک کنند.

5. مطلعین تشخیصی:

 - این بخش ممکن است شامل اطلاعاتی در مورد استفاده از ابزارهای تشخیصی مختلف، مانند مصاحبه های ساختاریافته یا مقیاس های رتبه بندی، برای کمک به ارزیابی و تشخیص اختلالات روانی باشد.

6. ضمائم و مواد تکمیلی:

 - DSM اغلب شامل ضمائم با اطلاعات اضافی است، مانند:

 - معيارهاي تشخيصي اختلالات در دست بررسي براي گنجاندن آينده

 - ارزیابی های بعدی یا مدل های جایگزین تشخیص

 - راهنمایی برای استفاده از کتابچه راهنمای و فرآیند تشخیص

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) در چندین فصل یا بخش اصلی سازماندهی شده است که هر کدام دسته وسیعی از اختلالات روانی را پوشش می دهد. فصل‌ها یا بخش‌های خاص ممکن است بین نسخه‌های مختلف کمی متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

1. اختلالات رشد عصبی:

 اختلالاتی را که معمولاً از دوران کودکی شروع می شوند، مانند ناتوانی های ذهنی، اختلالات ارتباطی، اختلال طیف اوتیسم و ​​ADHD را پوشش می دهد.

2. طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشی:

شامل اختلالاتی است که با ناهنجاری هایی در ادراک، افکار، احساسات و رفتار مشخص می شود، مانند اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوافکتیو و اختلال هذیانی.

3. اختلالات دوقطبی و مرتبط:

 بر اختلالات مربوط به دوره های خلقی، از جمله اختلال دوقطبی I، اختلال دوقطبی II و اختلال سیکلوتایمیک تمرکز می کند.

4. اختلالات افسردگی:

 انواع مختلف اختلالات افسردگی مانند اختلال افسردگی اساسی، اختلال افسردگی مداوم و اختلال نارسایی پیش از قاعدگی را پوشش می دهد.

5- اختلالات اضطرابی:

شامل اختلالاتی است که با ترس بیش از حد، اضطراب، و اختلالات رفتاری مرتبط، مانند اختلال اضطراب فراگیر، اختلال هراس، و اختلال اضطراب اجتماعی مشخص می شود.

6. اختلالات وسواسی اجباری و مرتبط:

 اختلال وسواس اجباری، اختلال بدشکلی بدن و اختلال احتکار و غیره را پوشش می دهد.

7. اختلالات مرتبط با تروما و استرس:

 شامل اختلالات مربوط به تجربه رویدادهای آسیب زا یا استرس زا، مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال استرس حاد.

8. اختلالات تجزیه ای:

بر اختلالاتی که شامل اختلال در عملکردهای معمولاً یکپارچه آگاهی، حافظه، هویت یا ادراک است، مانند اختلال هویت تجزیه ای و فراموشی تجزیه ای تمرکز می کند.

9. علائم جسمی و اختلالات مرتبط:

 اختلالاتی را پوشش می دهد که با علائم فیزیکی مشخص می شوند که نمی توانند به طور کامل با یک وضعیت پزشکی توضیح داده شوند، مانند اختلال علائم جسمی و اختلال اضطراب بیماری.

و فصل‌های بالقوه دیگری که دسته‌های دیگری از اختلالات روانی را پوشش می‌دهند، مانند:

اختلالات تغذیه و خوردن

اختلالات خواب و بیداری

اختلالات مرتبط با مواد و اعتیاد

اختلالات شخصیت

اختلالات پارافیلیک

سالهای انتشار کلیدی برای نسخه های مختلف راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) آمده است:

1. DSM-I: منتشر شده در سال 1952
2. DSM-II: منتشر شده در سال 1968
3. DSM-III: منتشر شده در سال 1980
4. DSM-III-R: منتشر شده در سال 1987
5. DSM-IV: منتشر شده در سال 1994
6. DSM-IV-TR: منتشر شده در سال 2000
7. DSM-5: منتشر شده در سال 2013

جدیدترین نسخه، DSM-5، در سال 2013 منتشر شد و جایگزین DSM-IV-TR قبلی شد.

انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) DSM را به‌طور دوره‌ای در طول سال‌ها به‌روزرسانی کرده است تا تحقیقات جدید را در خود جای دهد، معیارهای تشخیصی را اصلاح کند و جدیدترین و جامع‌ترین راهنما را برای متخصصان سلامت روان ارائه کند.